Omówiono wybrane zagadnienia planistyczne w kontekście problemu projektowania energooszczędnego na terenach gmin wiejskich, będących w strefie wpływu miasta centralnego. Transformacja funkcji obszarów wiejskich wywarła znaczący wpływ na ich zagospodarowane w kontekście ekologicznym, ekonomicznym i społecznym. Zakres tych zmian spowodował metamorfozę gmin wiejskich stykowych do miasta centralnego. Jednak opracowania planistyczne nie tworzą sprzyjających podstaw dla rozwoju energooszczędnego budownictwa mieszkaniowego i aktywizacji gospodarczej na terenach wiejskich. Rozszerzanie się miasta centralnego na tereny wiejskie zostało zintensyfikowane po reformach zapoczątkowanych w Polsce w 1989 roku. Struktura funkcjonalna obszarów mieszkaniowych gmin wiejskich charakteryzuje się przewagą terenów zabudowy jednorodzinnej w różnej typologii. Natomiast budynki wielorodzinne na terenach gmin intensywnie zurbanizowanych, stykowych do miasta centralnego, są lokalizowane na terenach dobrze powiązanych komunikacyjnie z miastem centralnym. Transformacja tych obszarów w bezpośredni sposób oddziałuje na historycznie ukształtowane struktury przestrzenne i środowisko przyrodnicze, którego bogactwo i biologiczna różnorodność zachęca potencjalnych mieszkańców do osiedlania się na tych terenach. Opracowania planistyczne na poziomie gmin, takie jak studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a szczególnie miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, nie tworzą planistycznych ani formalnoprawnych warunków obligatoryjnie preferujących budownictwo energooszczędne. Brak odpowiednich zapisów planistycznych nie tworzy podstaw dla zrównoważonego rozwoju terenów gmin wiejskich, będących w strefie wpływu dużego miasta centralnego.